Kereviz

Kereviz zeytinyağlı olarak, dolması yapılarak, haşlanmış sebze olarak, salatası veya çorbası yapılarak yaygın şekilde tüketilen bir sebzedir.

Kereviz tohumları tatlandırıcı baharat olarak kullanılır. Baharatlık amaca dönük kereviz tohumu yemeklik tuz ile karıştırılarak “kereviz tuzu” adı altında piyasaya sürülür ve yemeklerde ve kokteylllerde olağan tuza alternatif bir ürün oluşturur.

Orjinal Adı; Apium graveolens olan kereviz; maydanozgiller familyasındandır. Avrupa, Akdeniz havzası ile Kafkasya’da yetişen yabani kerevizlerin ayıklanma ve ıslahı ile elde edilmiş ikiyıllık, çok kokulu, otsu tarım bitkisidir. Ülkemizde bolca yetiştirilmekte olan kereviz, 30-100 cm. boylanabilir.

Yumrukökleri şişkin, etli ve lifli; 2-5 yaprakçıktan oluşan yapraklan çok parçalı ve yaprak sapı olukludur. Bitkinin kökü gelişkin olanlarına kök kereviz, sapı gelişkin olanlara ise sap ya da yaprak kereviz denir. Tohumları 1,5-2 mm. uzunlukta, esmer renkli ve özel kokulu olur. Güneşli, sert rüzgarlardan korunmalı yerleri; nemli, suyu iyi akıntılı ve bitek toprakları sever.

Vitaminler, mineral tuzlar ve diğer besleyici maddeler yönünden zengin bir bitki olan kerevizin, kök ve yaprakları makbul bir sebze olarak bolca tüketilir. Körpe yaprakları kurutulup ezilerek bazı yemeklere çeşni vermesi için katılır, içerdiği minerallerden başka, % 2-3 oranında apiol adlı uçucu yağı içeren tohumları, öğütülüp kereviz tuzu olarak bazı yiyeceklere katılır. Tuzsuz rejimlerde sofra tuzu yerine kullanılır.

Kereviz besleyici, metabolizmayı hafif surette tahrik edici ve güçlendirici bir sebzedir. Gıda şeklinde alınabildiği gibi, kereviz suyu da çıkarılabilir. Toz veya kapsül şeklinde de piyasada bulunmaktadır.

B vitamini, demir ve kireç yönünden zengin olan kereviz şeker, yüksek tansiyon ve romatizma hastalıklarına da iyi geliyor. Uzmanlar düş kırıklığı çekenlerin kereviz ve havuç yemesini tavsiye ediyor. Salatası, çorbası, zeytinyağlı yemeği yapılarak tüketilebildiği gibi, yemeklere kendine özgü bir lezzet de katan kereviz, içerdiği değerlerle alternatif tıpta birçok hastalığın tedavisinde de kullanılıyor.

Lezzeti ve besin değerinde kayıp meydana gelmemesi için kereviz alırken don yememiş olmasına özen göstermememiz gerekir. Kerevizin içeriğindeki ’sedanonik anhidrit’, ’sedanolin’, ‘limonen’, ‘palmitik asid’ ve ‘gayakol’ gibi maddeler sayesinde zihinsel yorgunluğun giderilmesine iyi gelir. Ayrıca B vitamini, demir ve kireç içeren kereviz, unutkanlığı ve sinir yorgunluğunu giderir. İdrar söktürücü özelliğe de sahip bulunan kerevizin, böbrek taşı ve kumlarının düşürülmesine yardımcı olduğunu, şeker, yüksek tansiyon ve romatizma hastalıklarına da iyi geldiğini biliyoruz.

Kerevizin sağlığımıza etkilerinin bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

• Uyarıcıdır.

• İdrar söktürücüdür.

• Kanı temizler.

• İçerdiği apiol adlı madde nedeniyle idrar yollarını da temizler.

• Gaz söktürücüdür.

• İştahı açar, sindirimi kolaylaştırır.

• Sinirleri yatıştırır.

• Bedeni güçlendirici toniktir.

• Romatizma, artrid ve gut tedavisinde olumlu etkileri vardır.

• Eskiden beri afrodizyak etkisi olduğu varsayılmaktadır.

Bütün bu etkilerinden yararlanılmak üzere, 1 bardak kaynar suya, piyasadan satın alınan, sonbaharda toplanmış olgun kereviz tohumlarından o anda ezilmiş 1-2 tatlı kasığı atılır ve 10-15 dakika süreyle demlendirilir. Böylece elde edilen infüzyon, günde üç kez birer bardak olarak içilir.